Al meerdere keren bezocht ik de prachtige natuur in Drenthe en het is inmiddels een van mijn favoriete wandelprovincies. Het heeft maar liefst 3 nationale parken (Dwingelderveld, Drents-Friese Wold en Drentsche AA) en heel veel andere mooie natuurgebieden. Dit keer ga ik wandelen in natuurgebied het Holtingerveld in Drenthe. Ik maak een mooie wandeling van ongeveer 15 kilometer aan de hand van het knooppuntennetwerk.
Het Holtingerveld: Het Holtingerveld is een gevarieerd Natura 2000 natuurgebied vol met verhalen en sporen uit de geschiedenis. De IJstijd heeft de bodem een keiharde leemlaag gegeven waar water nauwelijks doorheen zakt, hierdoor kunnen hier bijzondere planten groeien. Door de schuivende ijsmassa’s lang geleden zijn stuwwallen ontstaan, die zorgen voor flink wat hoogteverschil in het gebied. Bijzonder zijn ook de hunebedden en grafheuvels aangelegd door mensen uit een ver verleden. In de Tweede Wereldoorlog was hier een Duits vliegveld, dat veelvuldig is gebombardeerd. Straatnaambordjes met Startbaan en Rolbaan herinneren je nog aan die tijd. Ook vind je hier nog een hangar, goederenspoor en vele bomkraters, sommige gevuld met water. Op de heide, in het bos en bij de vennen leven veel dieren, zoals adders, reeën, vogels (spechten), dassen en eekhoorns.
Startpunt wandelen Poort Holtingerveld
Als je gaat wandelen in het Holtingerveld begin je je bezoek net als ik het beste bij Poort Holtingerveld. Hier vind je een ruime gratis parkeerplaats en een bezoekerscentrum waar je meer informatie vindt over de natuur en de wandelroutes in het gebied. Er zijn drie uitgezette wandelroutes: Hunebedroute (2.2 km, rode pijlen), IJsroute (5 km, blauwe pijlen) en de Oorlogroute (8.3 km, groen pijlen). Je kunt deze routes deels ook combineren als je langer wilt wandelen. Of volg net als ik een wandelroute langs knooppuntenbordjes. Onderaan het artikel bij praktische informatie zie je welke route ik precies heb gelopen.
Wandelen langs Schaapskooi Holtingerveld
Loop voordat je het gebied in gaat eerst even naar de schaapskooi van de Holtinger Schaapskudde, deze ligt achter het bezoekerscentrum. Ik ben er in maart en dan is de kudde bij de schaapskooi te vinden, want de lammetjes zijn net geboren. Het is zo’n leuk gezicht om deze kleine bolletjes wol te zien. Ze mekkeren net zo hard als hun moeder en maken allemaal leuke bokkensprongen. Ik kan hier een hele tijd naar kijken, zo grappig. Als de lammetjes groot genoeg zijn trekt de kudde weer het gebied in. Bij de schaapskooi heb ik een afspraak met Duco, voorzitter van de schaapskudde, en met schaapherder Jelle. Ze vertellen mij meer over het natuurgebied en over de inzet van de schapen bij de begrazing. De schapen lopen niet zomaar vrij rond, leer ik van hen. Er ligt een heel begrazingsplan aan ten grondslag. De beheerders bekijken gezamenlijk per deelgebied wat de gewenste situatie is en stellen hier een plan voor op. Zonder de inspanning van de schapen (en het machinale snoeien) zou het hele gebied vol groeien met grassen en bomen en zal de heide uiteindelijk verdwijnen. Iets wat de beheerders zeker niet willen. Met deze kennis en vergezeld met Jelle en zijn honden begin ik aan mijn wandeling. De schapen in de wei, die Jelle zien lopen beginnen luidkeels te mekkeren. “Ze denken dat ze eten krijgen, maar ze hebben nu even pech” zegt Jelle lachend boven het gemekker uit. Het geluid blijft ons nog lang achtervolgen, totdat ze doorhebben dat het echt geen zin heeft.
Staan bij jou de schapen niet bij de schaapskooi? Wie weet kom je ze dan ergens tegen tijdens je wandeling.
Uitzicht vanaf de Havelterberg
Schaapherder Jelle wandelt een stukje van mijn route mee. Hij weet heel veel over de natuur én over de geschiedenis van het gebied en wijst me onderweg op bezienswaardigheden. Mijn wandelroute leidt me over de Havelterberg (17m), het hoogste punt van het Holtingerveld. Het vormt een onderdeel van de stuwwal die hier is ontstaan in de IJstijd. Onderweg naar het uitzichtpunt kom ik verschillende bomkraters tegen. Deze ronde diepe putten zijn ontstaan bij de vele bombardementen in de Tweede Wereldoorlog op het vliegveld dat hier toen lag. De meeste bomkraters staan vol met water, door de keiharde leemlaag loopt het water niet goed weg. Als je de oorzaak niet zou weten zie je hier vooral een idyllische waterpoel. Vanaf de Havelterberg heb ik een mooi uitzicht op de omgeving en op de hunebedden D53 en D54.
Wandelen langs de hunebedden in het Holtingerveld
Als ik aan Drenthe denk dan denk ik aan schapen én aan hunebedden. Een hunebed is een prehistorisch grafmonument, door mensenhanden gemaakt. Heel bijzonder hoe ze in die tijd die grote stenen zo geplaatst kregen. Het op één na grootste hunebed vind je in het Holtingerveld: D53. Iets verderop vind je de kleinere D54. Deze laatste is kleiner, maar de ligging is wel heel mooi, met de paarse heide op de achtergrond. Zeker in augustus als de heide in bloei staat is het landschap gehuld onder een paarse deken. De hunebedden zijn tegenwoordig mooie speeltuinen voor kinderen, die op en onder de grote stenen klimmen en klauteren. Zelf probeer ik me voor te stellen hoe het hier eruit heeft gezien in die prehistorische tijd en hoe het zou zijn om in die tijd geleefd te hebben. Bij de hunebedden neem ik afscheid van Jelle en volg ik de route verder alleen.
Wil je alle hunebedden zien in Drenthe? Volg dan de Hunebed Highway (N34). In Drenthe zijn in totaal 52 hunebedden. Bekijk ook de archeologische wandelroute in Sleenerzand langs D49 de Papeloze Kerk
De sporen uit de Tweede Wereldoorlog in het Holtingerveld
Ik wandel door een open gebied met hoogteverschillen, waar ik ver de heide over kan kijken. Het landschap van Holtingerveld is grotendeels ontstaan in de IJstijd. Door schuivende ijsmassa’s vol met puin ontstonden er hoge stuwwallen, die het Holtingerveld het huidige reliëf landschap geven. Meer recent zijn de sporen uit de Tweede Wereldoorlog. De Duitsers besloten op dit grondgebied een militair vliegveld te bouwen: Fliegerhorst Havelte. De Joodse dwangarbeiders die het vliegtuig bouwden, verbleven onder erbarmelijke omstandigheden in een kamp op het terrein. Op de plaats van het Jodenkamp staat nu een monument ter herinnering. Het smalspoor voor de af- en aanvoer van bouwmaterialen is nog steeds te zien, net als een van de hangars. Het militair vliegveld werd meerdere malen gebombardeerd door de geallieerden. De ingeslagen bommen lieten een kraterlandschap achter in het Holtingerveld. Deze bomkraters vaak gevuld met water zijn nu stille getuigen van het oorlogsgeweld uit de Tweede Wereldoorlog.
Tip: Fiets met een railfiets over het historische smalspoor en ontdek 15.000 jaar geschiedenis. Je komt langs veel bezienswaardigheden en hoogtepunten van het natuurgebied Holtingerveld. Een goed alternatief voor als je niet kunt wandelen, vooral ook leuk voor gezinnen met kinderen.
Gevarieerd landschap: bos, heide, zand en vennen
Tijdens deze wandelroute zie je goed de verschillende landschappen van het Holtingerveld. De IJstijd heeft gezorgd voor stuwwallen en reliëf in het Holtingerveld. Mensenhanden hebben door de eeuwen heen gezorgd voor het huidige landschap. Oorspronkelijk was het een park- en bosachtig landschap, maar door veelvuldige begrazing door schapen en runderen ontstonden er grote heide- en zandvlakten. De wind zorgde vervolgens voor veel zandverstuivingen. Later werden schapen minder nodig voor bemesting door het gebruik van kunstmest. Hierdoor kregen andere planten en bomen weer de ruimte om te groeien. Zo zie je nu zand- en heidevlakten afgewisseld met bos. Na de heidevlakte kom ik op de grootste zandverstuiving waar het even flink ploegen is. Om mij heen hoor ik geweerschoten. Spannend. Ben ik hier wel veilig? Er blijkt een kazerne in de buurt te liggen en militairen houden regelmatig oefeningen in het veld. Gelukkig wordt er rekening gehouden met wandelaars. Ik kom dan ook geen militair tegen, alleen maar een helikopter in de lucht.
Brandeveen idylische plek door turfwinning
Vanuit de zandvlakte kom ik in een vennengebied. Bij vennenplas de Bosveen rust ik even uit op een bankje. Wat een rust en uitzicht. Er passeren alleen 2 mountainbikers, voor de rest zie ik niemand. Naast vennen vind je in het Holtingerveld ook veenplassen. Dit zijn twee verschillende soorten waterplassen. Vennen zijn natuurlijk ontstane plassen en veenplassen zijn ontstaan door mensenhanden, door turfsteken. Voornamelijk ten noorden van Uffelte werd zo’n 200 jaar geleden veel turf gestoken, in die tijd een van de belangrijkste brandstoffen. Dit is te zien aan de vele veenplassen die ontstaan zijn, zoals Brandeveen. Hier zie je goed de stroken land die behouden zijn gebleven en gebruikt werden om het turf op te drogen. Nu is het Brandeveen een idyllische waterplas, waar je heerlijk langs kunt wandelen. Ik neem de tijd voor een picknick en geniet van de weerspiegeling van de dreigende luchten in het water. En het mooie is, ik ben er helemaal alleen!
Wildlife in natuurgebied Holtingerveld
In het Holtingerveld vind je heel veel sporen van mensen die er ooit geleefd hebben. Daarnaast leven er in dit natuurgebied gelukkig ook veel dieren. Van semi wildlevend vee zoals de Schotse Hooglanders alsook echte wilde dieren. Het gebied is rijk aan vogels, slangen en zoogdieren. Een deel hiervan kom ik tegen op mijn wandeling: reeën, Schotse Hooglanders, heel veel spechten, buizerd en ooievaars. Ik heb het geluk om een Shotse Hooglander met jong te zien, volgens mij net geboren, zo klein is hij nog. Wat een leuk gezicht, vanaf grote afstand maak ik mooie foto’s met mijn telelens. Verder laat ik ze met rust. De vogels zijn druk in de weer om een nest te bouwen. De spechten roffelen er op los en als ik omhoog kijk zie ik ze ook. De zwarte specht heb ik wel gehoord maar niet gezien. Slangen spot ik dit keer ook niet, maar ik zag wel de adder in Nationaal Park Dwingelderveld. In het voorjaar maak je grote kans om slangen te spotten in het Holtingerveld en de rest van Drenthe. Ze liggen dan na de winter op te warmen in de zon.
Mijn wandeling eindigt waar deze begon: bij de schaapskooi. Hier geniet ik nog even van de leuke lammetjes en kijk terug op een mooie wandeldag. Wil je ook deze wandeling maken, bekijk dan onderstaande praktische informatie of bewaar de wandeling op Pinterest voor later.
Praktische informatie
- Locatie: natuurgebied het Holtingerveld ligt vlakbij Havelte in Zuidwest Drenthe
- Parkeren: je parkeert het beste op de grote gratis parkeerplaats bij Toegangspoort Holtingerveld, Van Helomaweg 18, 7971 PX Havelte. Hier vind je ook het bezoekerscentrum met horeca
- Wandelroute: er zijn meerdere korte uitgezette wandelroutes. Wil je dezelfde route wandelen uit dit artikel? Volg dan de volgende knooppunten, de route is ongeveer 18 km lang:
25 – 45 – 46 – 47 – 42 – 43 – 33 – 44 – 16 – 72 – 40 – 68 – 02 – 11 – 14 – 90 -01 – 25 – 21 – 18 – 17- 10- 11 -14 – 15 -25
Als je het monumenten van het Jodenkamp wil zien, dan ga je bij 33 rechtdoor en pak je de route weer op tussen 16 en 72.
Als je de route wilt verkorten ga dan bij knooppunt 40 naar 21. Langs deze weg zag ik reeën in het veld staan.
Deze wandelroute volgt bijna dezelfde route. - Honden: Honden mogen aangelijnd mee. Vanaf de parkeerplaats is een hondenlosloopgebied en een wandelroute waar de hond los mag lopen. Zie meer over wandelen met de hond in Holtingerveld.
- Horeca: In het Holtingerveld zelf is geen horeca te vinden. Bij het bezoekerscentrum zit Brasserie Oer.
- Tip: Bezoek het gebied in het voorjaar en geniet van de lammetjes van de Holtinger Schaapskudde. Je vindt ze bij de schaapskooi achter het bezoekerscentrum. Het voorjaar is ook een goede tijd om slangen en zwarte spechten te zien. En de jongen van de Schotse Hooglanders.
- Wildlife: vogels: als je geluk hebt hoor en zie je de zwarte specht of de kraanvogel; zoogdieren: vossen en reeën; marterachtigen: de das en boommarter; slangen, waaronder de adder en vee: Schotse Hooglanders en schapen
Tip: Genieten bij LUDIEK eten en slapen
Wil je langer in het gebied verblijven en meer wandelen in het Holtingerveld? Blijf dan eten en slapen bij LUDIEK eten en slapen, net als ik deed. Het is een prachtig vormgegeven hotel-restaurant. Hier word je volledig in de watten gelegd. Rust lekker uit na je wandeling met een heerlijk drankje op het grote terras met uitzicht op het ooievaarsnest. Of bij de openhaard bij koeler weer. ’s Avonds geniet je van het verrassingsmenu van de chefkoks met goede bijpassende wijnen. Als je vroeg op staat zie je misschien ook nog de reeën in de tuin lopen! Ik maakte in de vroeg ochtend een wandeling in de omgeving en zag eekhoorns, spechten, ooievaars én reeën. Vanuit mijn kamer had ik uitzicht op het ooievaarsnest. Wil je niet vroeg wandelen, zet dan zelf een bakje koffie in de kamer en geniet vanuit de luie stoel van de ooievaars in de tuin.
Let op: het hotel is nu nog gesloten, maar gaat weer open zodra de coronamaatregelen dit toelaten.
Wandelestafette door Zuidwest Drenthe
Deze wandeling maakt onderdeel uit van de OutdoorBloggers wandelestafette in Zuidwest-Drenthe. Het stokje (Schoapie) werd in de avond doorgegeven aan de volgende blogger, die een nieuw gebied ontdekte. Ik ontdekte het Holtingerveld op de 3e dag van de estafette. Lees ook de belevenissen van de andere OutdoorBloggers tijdens deze estafette:
- Dag 1: Blog van Wandelvrouw (Bregje) over het Reestdal
- Dag 2: Blog van De Nederlandse Toerist (Mirre) over het Dwingelderveld
- Dag 3: Dit blog over het Holtingerveld
- Dag 4: Blog van Wanda Wandelt (Wanda) over Drents-Friese Wold
- Dag 5: Blog van We12travel (Anto) over het Mantingerveld
- Dag 6: Blog van Avontuur op Reis (Aniek) langs het Oude Diep
Deze wandelestafette is uitgevoerd in samenwerking met regio Zuidwest-Drenthe, Provincie Drenthe en het LEADER landbouwfonds voor plattelandsontwikkeling
Geen reacties