Nederland heeft 21 nationale parken, waarvan een nog in oprichting. Een van de nationale parken is het Van Gogh Nationaal Park in Noord-Brabant. Dit Nationale Park beslaat grofweg het gebied tussen Etten-Leur en Zundert tot aan Nuenen. Het is de omgeving waar Vincent van Gogh opgroeide en waar hij geïnspireerd raakte door de natuur en door de gewone Brabander. Ik treed een paar dagen in zijn voetsporen en ontdek al wandelend het gevarieerde landschap en de plekken die voor Vincent zo belangrijk waren. Na de wandelingen ontdek ik fijne adressen voor een heerlijk weekendje weg in dit deel van Brabant.

Introductie: Vincent van Gogh in Brabant
Hoewel iedereen de naam Vincent van Gogh kent, kent waarschijnlijk niet iedereen zijn hele levensverhaal en zijn binding met Brabant. Het gaat te ver om dat hier allemaal te vertellen, maar hieronder vind je een kort overzicht van het leven van Vincent in Brabant. Er zijn genoeg plekken in het Nationaal Park waar je veel meer informatie vindt over zijn leven en zijn werk toen hij in Brabant verbleef, zoals in het Van GoghHuis in Zundert of het Van Gogh Village Nuenen. Hoewel hij regelmatig in het buitenland woonde en werkte kwam hij altijd graag weer terug in Brabant waar zijn familie woonde.

1853: Vincent wordt geboren in Zundert. Hij brengt hier zijn vroege jeugdjaren door.
1871: De familie Van Gogh verhuist naar Helvoirt, Vincent woont hier niet, maar komt regelmatig thuis om vakantie te vieren en familie te zien.
1875: De familie Van Gogh verhuist naar Etten, waar Vincent in 1881 zijn eerste atelier sticht en zijn artistieke carrière begint.
1882: De familie Van Gogh verhuist naar Nuenen, Vincent verblijft hier van 1883-1885 en schildert hier de Aardappeleters, wat hij beschouwde als zijn eerste meesterwerk

Lees ook meer op deze website over Van Gogh in Brabant.

Wandelroutes in het Van Gogh Nationaal Park

In het Van Gogh Nationaal Park zijn verschillende wandelroutes uitgezet. Ze laten je kennismaken met de verschillende plekken in Brabant waar Vincent van Gogh zijn leven doorbracht. Vincent hield erg van wandelen en op ontdekking gaan in de natuur. De natuur en de Brabantse mens was een bron van inspiratie voor zijn tekeningen en schilderen. De wandelroutes volgen ook de paden die Vincent velen malen heeft gelopen, zoals hij dat beschreef in zijn brieven aan zijn broer Theo en liet zien op zijn schilderijen.

De wandelroutes in het Van Gogh Nationaal Park:

• Van Gogh NP wandelroute Etten-Leur, 14 kilometer (oa door natuurgebied de Pannenhoef)
• Van Gogh NP wandelroute Zundert, 8 kilometer (het geboortedorp van Van Gogh)
• Van Gogh NP wandelroute Nuenen, 10 kilometer (door de natuur en erfgoed van Nuenen)
• Van Gogh NP wandelroute Helvoirt, 15 kilometer (Vincents plek van familieleven en inspiratie)
• Van Gogh NP wandelroute Tilburg, 16 kilometer (hier volgde Van Gogh tekenlessen)

Het leven van Vincent van Gogh in Etten-Leur

Mijn bezoek aan het Van Gogh Nationaal Park start in de plaats Etten-Leur. Hier startte Vincent in 1881 zijn artistieke carrière en begon er zijn eerste galerie. Ik wandel door het centrum over de Markt waar het Oude Raadhuis staat waar Vincent zich als kunstenaar inschreef. Naast het Raadhuis staat de Kosterswoning en daarachter was de Pastorie, waar hij woonde en in een bijgebouwtje zijn eerste atelier had. Als ik die kant op loop, zie ik een metershoge mural van Van Gogh en zijn werk. Ik kijk even opzij naar de kerk en zie dat de mural weerspiegelt in de ramen, het is net alsof hij met mij meekijkt. Mooi! Op de Markt staat ook de eeuwenoude Moeierboom, uit 1675 die hier al stond in de tijd dat Vincent hier verbleef.

De Menmoerhoeve: startpunt wandel- en fietsroutes

Mijn volgende stop is De Menmoerhoeve, aan de rand van Etten-Leur. De grootouders van de huidige eigenaar zijn hier ooit gestart als klein veebedrijf, maar inmiddels is de hoeve uitgegroeid tot veel meer dan alleen een boerderij. Je kunt hier kleinschalig overnachten op de camping, wandelen op het terrein en in de omgeving én eten en drinken in de brasserie. Op De Menmoerhoeve werken ze zoveel mogelijk circulair, zo gebruiken ze in de horeca veel producten uit de eigen moestuin. Op het terrein vind je naast de moestuin, ook wat wijnranken voor het maken van de eigen wijnen, een kleine vlindertuin en een vijver ‘de Paddenpoel’. De Menmoerhoeve is het ideale start- en eindpunt voor wandelingen en fietstochten in het Van Gogh Nationaal Park.

2024: Jaar van de Zonnebloem
In het jaar van de Zonnebloem groeit er iets heel bijzonders op De Menmoerhoeve: een levend schilderij van Van Gogh. Het wereldberoemde schilderij ‘Vaas met 15 zonnebloemen’ is nagemaakt met gebruik van (zonne)bloemen. Vanaf een 6 meter hoge stellage kan je er van bovenaf op kijken, maar je kunt ook tussen de bloeiende zonnebloemen lopen. Wat een kleurenpracht en de insecten zoemen om je hoofd.

Van Gogh wandelroute Etten-Leur (14 km)

Een hele mooie route die vanaf De Menmoerhoeve vertrekt is de Van Gogh wandelroute Etten-Leur van 14 kilometer. Na de lunch wandel ik over het terrein van De Menmoerhoeve richting natuurgebied De Pannenhoef. Dit natuurgebied zag er in de tijd van Vincent van Gogh heel anders uit. Van 1400 tot 1750 is hier eeuwenlang veen gegraven, dat in gedroogde vorm (turf) verscheept werd naar de steden die het gebruikten als brandstof. Het landschap is door het eeuwenlang afgraven van veen, meters lager komen te liggen. In het natuurgebied staan stalen zuilen met informatie over de turfwinning, maar ze geven ook aan hoe hoog het hier oorspronkelijk was. Soms scheelt het gewoon 5 meter! In de tijd van Van Gogh bestond dit landschap vooral uit heide en vennen. Inmiddels is het een gevarieerd gebied waar ik de sporen van veenafgravingen nog steeds zie. De bomen die hier groeien zijn pas jaren later aangeplant voor de boomteelt. Ik wandel over tal van bruggetjes en vlonderpaden door het groene, waterrijke landschap. Iets verderop zie ik ook de heide zoals Vincent van Gogh dat moet hebben gezien. Hier staat een poëziebankje met een tekst van Vincent, uit een brief aan zijn broer Theo:

‘Zie, er zijn sommige oogenblikken in het leven dat alles, ook binnen in ons, vrede en stemming is en het gansche leven ons voorkomt als een weg door de hei te zijn, maar dat is niet altijd zoo’ – Vincent van Gogh.

Het is een prachtige wandelroute, ik heb genoten, zélfs al liep ik een groot gedeelte in de regen.

Zundert: geboortedorp van Vincent van Gogh

De tweede dag bezoek ik Zundert, het geboortedorp van Vincent van Gogh. Vincent is hier geboren op 30 maart 1853. Op de plek waar hij woonde staat nu het Vincent van GoghHuis. Hier vind je een permanente tentoonstelling over Vincent en zijn tijd in Zundert. Daarnaast zijn er regelmatig wisselende exposities van andere kunstenaars die geïnspireerd zijn door Vincents werk. Ik word hier bijgepraat door gids Peter over Vincents leven. Waar ik nog dacht dat Vincent een arme sloeber was, vertelt Peter dat hij meer een rock-‘n-roll leven leidde. Verder vertelt hij meer over Zundert zelf, de ontstaansgeschiedenis, de aanwezigheid van zoveel protestanten in dit Brabantse dorp, de bloemencorso en de levendige cultuursector. Het heeft allemaal te maken met de ligging nabij de grens met België en de angst vanuit Holland dat de Belgen dit deel van Nederland zouden inpikken, lang geleden. Als je hier meer over wil weten, boek dan zelf een rondleiding met gids, een aanrader. In Zundert bezoek ik samen met Peter nog de kerk waar Vincents vader dominee was en waar sindsdien helemaal niks veranderd is aan het interieur. Op het kerkhof ligt het doodgeboren broertje van Vincent met dezelfde naam, die exact een jaar eerder geboren is dan Vincent.

Van Gogh wandelroute Zundert (8km)

Vanaf het Van GoghHuis volg ik de wandelroute Zundert van 8 kilometer. Deze route passeert eerst het centrum van Zundert met als blikvangers het Van GoghHuis, het Oude Raadhuis met beeld van een bloemencorsomeisje en de kerk met daarvoor het beeld van ‘Theo en Vincent’, gemaakt door Zadkine. Vanuit het centrum wandel ik het buitengebied in en volg het pad langs de rivier de Aa of Weerijs. Van Gogh kwam hier graag om insecten te verzamelen en deze uitvoerig te bestuderen. Ik zie hier vooral veel vogels; boven mijn hoofd zweven roofvogels en in het water zwemmen eenden en staan reigers doodstil op zoek naar iets lekkers. Ik schrik op als een grote zilverreiger van mij schrikt en met veel lawaai opstijgt en wegvliegt. Ik kan hem nog net vastleggen. Het pad buigt af en ik passeer de Akkermolen, die hier in de tijd van Vincent ook al stond. Niet ver van de molen zie ik velden vol dahlia’s in prachtige kleuren. Deze worden gebruikt voor het Bloemencorso, dat jaarlijks in Zundert wordt gehouden (1e zondag van september + de maandag erna). Via een nieuw stukje natuur, de Assortimentstuin en de Tuinderij kom ik weer in de Molenstraat van Zundert, waar deze route eindigt. Een mooie kennismaking met het Zundert van Vincent van Gogh.

Fijne adressen in Van Gogh Nationaal Park

Ook zin om dit deel van Brabant te verkennen en in de voetsporen van Vincent Van Gogh te treden? Plan dan een weekendje weg naar Zundert. Deze plaats is een fijne uitvalsbasis voor het verkennen van het Brabant van Vincent. Hier vind je een fijne B&B en verschillende restaurants op loopafstand. En op de fiets ben je ook zo in Breda. Kom je een weekendje naar Zundert en Etten-Leur, bezoek dan zeker onderstaande fijne adressen.

1. ’t Pannehûske

Gelegen op ongeveer 5,5 kilometer van Zundert vind je Herberg ’t Pannehûske. Al sinds 1891 een begrip in de streek en nog steeds met een nostalgisch interieur. Hier kan je terecht voor een hapje en drankje na een wandeling of fietstocht in de omliggende bossen. Er is een groot terras met aansluitend een speeltuin, dus ook ideaal voor gezinnen. ’t Pannehûske is bekend om zijn pannenkoeken, maar je kunt hier ook heerlijk borrelen: kies bijvoorbeeld voor een Trappistenproverij. Naast ’t Pannehûske vind je een bord met uitgezette wandelroutes. Volg de gemarkeerde Koepelroute (13km), de Gedichtenroute (5km, rode route), de Rondelenroute (3 km, witte route), de Dal van de Turfvaart route (4 km, gele route) of de Trappistenroute Zundert (8,5km).

2. Overnachten bij B&B ’t Doktershuys

B&B ’t Dokershuys is een heerlijke plek om te verblijven tijdens jouw weekendje weg in dit deel van Brabant. Je vindt hier mooi ingerichte kamers met heerlijke bedden. Eigenaar Mark is zeer gastvrij en in de ochtend word je verwend met een uitstekend ontbijt met zelf gebakken brood. Ook fijn, er zijn verschillende goede restaurants op maar een paar minuten loopafstand van de B&B. Zo kan je de auto laten staan en ’s avonds heerlijk ontspannen en genieten van een drankje.

3. Dinertip: Lokaal104

Een van de restaurants die ik persoonlijk kan tippen is Lokaal104. Je vindt het op loopafstand van de B&B ’t Doktershuys, wat heel fijn is als je die dag al bijna 20 kilometer hebt gelopen. Je kunt hier ook goed terecht voor vegetarische gerechten en het interieur is modern, kleurrijk en gezellig. Ook de bediening is attent en zeer gastvrij. De zalm op Aziatische wijze smaakt heerlijk en heel fijn dat er ook gewoon lekker veel groente bij zit.

Andere restaurants op loopafstand zijn: Restaurant bij de Nonnen en Restaurant Millstreet’s Foodbar.

4. Abdij de Kievit – Trappistenbier Zundert

Mijn laatste stop is bij de Abdij de Kievit, waar het trappistenbier Zundert Trappist wordt gebrouwen. Je kunt alleen met een rondleiding (eens per maand) de brouwerij bezoeken. Daarbuiten is de Abdij en de Brouwerij niet geopend voor publiek. Ik heb geen rondleiding gepland, maar bezoek wel even de winkel waar ik Zundert trappistbier koop voor thuis. Bij de Abdij start ook de Trappisten wandelroute van 8,5 kilometer. Bij mij begint het echter te stortregenen, dus deze moet ik voor een andere keer bewaren. Ik eindig hier mijn tweedaagse bezoek aan dit deel van Brabant. Weer heel wat geleerd over Van Gogh en genoten van de natuur en mooie wandelingen.

Brief aan Theo, 1874
“Blijf maar altijd veel wandelen & veel van de natuur houden, want dat is de ware manier om de kunst meer & meer te leeren begrijpen.─ De schilders begrijpen de natuur & hebben ze lief, & leeren ons zien.” Vincent

Lees meer over Van Gogh in Brabant en bekijk deze website voor meer informatie over wat er nog meer te doen en te zien is in Brabant.

Pinterest

Dit artikel is tot stand gekomen in samenwerking met VisitBrabant